Thông tin được bà Supasita Kraisri, Giám đốc tiếp thị FrieslandCampina Việt Nam cho biết tại sự kiện "Cho con mạnh mẽ lớn khôn mỗi ngày", diễn ra chiều 24/3 ở TP HCM.

Cụ thể, "Khảo sát dinh dưỡng Đông Nam Á - SEANUTS II" do tập đoàn FrieslandCampina phối hợp Viện Dinh dưỡng tại 4 quốc gia Việt Nam, Thái Lan, Malaysia, Indonesia thực hiện từ năm 2018 với hơn 13.000 trẻ 6 tháng đến 12 tuổi trong 3 năm, chỉ ra ba gánh nặng dinh dưỡng tại Việt Nam gồm nhẹ cân - thấp còi; thừa cân - béo phì và thiếu vi chất cần thiết.

Theo số liệu điều tra toàn quốc năm 2023, tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi của Việt Nam là 18%, thuộc nhóm các quốc gia có tỷ lệ suy dinh dưỡng thể thấp còi trẻ em dưới 20% - mức trung bình theo phân loại của Tổ chức Y tế thế giới (WHO). Tuy nhiên tỷ lệ này vẫn còn cao ở vùng Trung du, miền núi phía Bắc và Tây Nguyên.

Bên cạnh đó, tất cả nhóm tuổi đều tăng tỷ lệ thừa cân, béo phì. Trong đó, tỷ lệ thừa cân, béo phì ở trẻ 5-19 tuổi tăng từ 8,5% năm 2010 lên 19% năm 2020, tức tăng gấp đôi sau 10 năm.

Ngoài ra, tỷ lệ trẻ thiếu vi chất dinh dưỡng vẫn cao, đặc biệt là sắt và kẽm. Kết quả khảo sát SEANUTS II cũng cho thấy kém dinh dưỡng do thiếu vi chất và các loại vitamin thiết yếu đặc biệt là thách thức nghiêm trọng nhất đối với trẻ em Việt. Theo khảo sát, tại Việt Nam, tỷ lệ trẻ em không đáp ứng được khuyến nghị hàng ngày về các chất dinh dưỡng như canxi, vitamin D, C, A và B12 lần lượt là 81%, 95%, 66%, 56% và 32%.

Theo các chuyên gia, thiếu dinh dưỡng có thể dẫn đến việc trẻ em thiếu năng lượng và vi chất, ảnh hưởng lớn tới sự phát triển thể chất, trí não và hệ miễn dịch. Do đó, sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng còn có tác động tiêu cực đến sự phát triển chiều cao của trẻ em. Khoảng 86% chiều cao tối đa của con người đạt được trong độ tuổi dưới 12, đây là giai đoạn quyết định sự phát triển tối đa tầm vóc, thể lực và trí lực của con người.

Nếu thiếu vi chất dinh dưỡng trong thời gian dài, trẻ không chỉ bị ảnh hưởng đến sự phát triển thể chất, trí tuệ mà còn dễ đối mặt với nguy cơ mắc phải các bệnh lý nghiêm trọng như thấp còi, mù lòa, tổn thương não, dị tật ống thần kinh, giảm chỉ số IQ (chỉ số thông minh)... Vì vậy, vấn đề chăm lo dinh dưỡng cho trẻ em ở giai đoạn này rất cần thiết.

Chiến lược Quốc gia về Dinh dưỡng giai đoạn 2021-2030 của Chính phủ đặt mục tiêu giảm tỷ lệ suy dinh dưỡng thấp còi ở trẻ em dưới 5 tuổi xuống dưới 15% vào năm 2030, đồng thời kiểm soát tỷ lệ thừa cân béo phì ở trẻ em, đặc biệt là ở khu vực thành thị. Tăng cường giáo dục dinh dưỡng trong nhà trường. Mục tiêu là năm 2025, có 60% trường học ở khu vực thành thị và 40% ở khu vực nông thôn tổ chức bữa ăn học đường xây dựng thực đơn đáp ứng nhu cầu theo khuyến nghị.

Thực tế, nhu cầu vitamin, khoáng chất của cơ thể con người tuy cần một lượng nhỏ mỗi ngày nhưng rất dễ bị thiếu hụt nếu không có chế độ dinh dưỡng cân đối, khoa học. Ví dụ, những trẻ thường chỉ thích ăn thịt, tinh bột, chất béo, sẽ thừa đạm, đường, béo... nhưng sẽ bị thiếu các vi chất có trong các loại rau củ quả, hải sản.

Để xác định cơ thể trẻ đang thiếu hụt vi chất nào, thiếu nhiều hay ít, bác sĩ khuyên cần xem xét các dấu hiệu hay triệu chứng cụ thể và làm các xét nghiệm vitamin, khoáng chất chuyên sâu.

Theo đó, phụ huynh có thể nhận diện bước đầu tình trạng thiếu vi chất dinh dưỡng ở trẻ bằng các biểu hiện như: Trẻ biếng ăn, chậm tăng cân, chậm tăng cao hoặc chiều cao kém phát triển. Tóc trẻ yếu, dễ gãy rụng. Bé ngủ không ngon giấc, thường giật mình, khóc đêm, ra mồ hôi trộm. Khi thiếu vi chất, trẻ cũng dễ ốm vặt: cảm, ho, viêm họng hoặc tiêu chảy; da dẻ của trẻ không được hồng hào, thường tái xanh, mệt mỏi...

Tuy nhiên, cách hiệu quả và chính xác nhất để kiểm tra hàm lượng vi chất và mức độ thiếu hụt các vi chất đó trong cơ thể trẻ là thông qua xét nghiệm vi chất. Đây là xét nghiệm quan trọng và mang lại kết quả chính xác nhất trong chẩn đoán, điều trị các bệnh do thiếu vi chất dinh dưỡng gây ra ở trẻ em. Trẻ cần được tầm soát sớm, định kỳ để chủ động phát hiện tình trạng thiếu vi chất từ đó can thiệp kịp thời, hiệu quả.